Nhà Bá Kiến – Ngôi nhà cổ xuất hiện trong tác phẩm “Chí Phèo” nổi tiếng

Ngôi nhà Bá Kiến trong tác phẩm Chí Phèo của cố nhà văn Nam Cao vẫn còn tồn tại khá nguyên vẹn và đã trở thành điểm du lịch hoài niệm của tỉnh Hà Nam.

Nhà Bá Kiến – Ngôi nhà cổ từng xuất hiện trong tác phẩm “Chí Phèo” nổi tiếng

Ngai vàng nhà Bá Kiến được xây dựng vào năm 1904 trên diện tích 900m2 thuộc làng Đại Hoàng (trong tác phẩm Chí Phèo là làng Vũ Đại), huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Tính đến năm 2007, ngôi nhà đã có 7 chủ sở hữu.

Người xây dựng ngôi đình là Cửu Hạnh (Trần Duy Hanh), một thương gia giàu có nổi tiếng khắp vùng thời bấy giờ. Ông thuê một nhóm hơn 20 thợ mộc giỏi nhất trong phủ Lý Nhân xưa và làm gần một năm mới xong khiến cả làng khâm phục.

Khi Cửu Hành mất người thừa kế ngôi nhà là con trai ông Trần Duy Xâm. Chú Sâm sau đó bỏ con trai Cửu Cát. Cựu Cát nhiều lần vay tiền dân biểu Bắc Kỳ Bá Bình để ăn chơi nhậu nhẹt. Bấy giờ Bành đã là một vị quan lớn, ruộng đất của ông rộng gần nửa làng Đại Hoàng.

Căn nhà này được Cửu Cát gán nợ cho Ba Bình vì số tiền vay quá lớn không trả nổi. Bành tên thật là Trần Duy Bình (mất 1946), là nguyên mẫu của nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm của nhà văn Nam Cao.

Sau khi Bành Bính mất, để lại gia sản cho con là Trần Duy Tảo, còn gọi là Bình Tạo. Tuy nhiên, do ham chơi và rượu chè, Bình Tạo đã mang đồ đạc và bán nhà. Căn nhà là tài sản quý giá nhất cũng bị Bình Tạo bán đi. Cai Hậu sau đó đã mua ngôi nhà với giá 4.500 đồng (khoảng 20 cây vàng vào thời điểm đó).

Chủ nhân kế tiếp của ngôi nhà là ông Trần Hữu Hòa, cháu của Cai Hậu. Năm 2007, UBND tỉnh Hà Nam đàm phán với bà Trần Thị Sâm (vợ ông Hòa) mua lại ngôi nhà để làm quà lưu niệm và điểm tham quan du lịch.

Đình được xây dựng theo kiểu truyền thống 3 gian, gồm 4 hàng cột với tổng số 16 cột gỗ lim, chân cột được chống bằng những phiến đá đẽo rất công phu. Đầu thế kỷ 19, khi xây nhà, người ta trộn mật mía, bồ hóng vào vôi và thêm một số chất phụ gia khác để làm hồ. Gạch dùng để xây tường và sàn được nung bằng rơm.

Trải qua nhiều biến cố, ngôi vị nhà Bá Kiến còn khá nguyên vẹn, là niềm tự hào của dân làng. Bên cạnh đó, gần nhà lưu niệm Nam Cao nhà Bá Kiến Cũng là một điểm đến hấp dẫn, đài tưởng niệm được xây dựng trên mảnh đất của ông Ruyên, nguyên mẫu của nhân vật Lão Hạc.