Chùa Hà Tiên (hay còn gọi là chùa Hạ) ở thành phố Vĩnh Yên được nhân dân trong vùng xếp vào một trong những danh lam cổ tự lớn. Chùa nằm trên đường vào thị trấn du lịch Tam Đảo nên rất thuận tiện cho du khách hành hương kết hợp nghỉ dưỡng.
Chùa Hà Tiên – Ngôi chùa nổi tiếng ở Vĩnh Phúc
đền Tam Quan. Ảnh: Viễn Nguyễn.
Chùa Hà Tiên được xây dựng vào năm Quý Mùi (1703), niên hiệu Chính Hòa thứ 24, đời vua Lê Hy Tông Duy Hiệp. Từ xưa đến nay, du khách và phật tử gần xa mỗi khi đến chùa Hà Tiên không chỉ thắp hương lễ Phật mà còn thành tâm lễ bái trước thánh mẫu để cầu nguyện quốc thái dân an, nhân dân an lạc.
Sân chùa. Ảnh: Chùa Hà Tiên.
Theo sách cổ, chùa tọa lạc ở thế “Sơn chỉ, thủy giao”, hai bên có gò đất lớn hình rồng chầu hổ phục. Khi đất nước có giặc ngoại xâm, bà Lang Thị Tiêu trên đường đi hội quân với Hùng Vương thứ 7 thấy đất lạ nên đã dừng chân chiêu binh mãi mã.
Ảnh: Trang Trang.
Về sau, bà được suy tôn là Quốc Mẫu Tây Thiên, để tưởng nhớ bà, nhân dân lập đàn thờ tại chùa, gọi là Thánh Đại Vương. Chùa Hà Tiên Nơi đây cũng là nơi thờ Tam Bảo và cũng là nơi thờ Quốc Mẫu.
Quốc Mẫu. Ảnh: Lưu Đình.
Ảnh: Nguyễn Hoàng Cường.
Do nhiều biến động, đến giữa thế kỷ XX, chùa bị hủy hoại hoàn toàn. Sau đó, nhân dân địa phương cố gắng bảo tồn cách bài trí tượng Phật, giữ những pháp khí còn sót lại để làm nơi thờ Phật, bảo vệ những cảnh quan còn sót lại để ngôi chùa vẫn tồn tại trong tâm trí mọi người.
Ảnh: Tuổi trẻ thủ đô.
Không gian chùa hiện nay được xây dựng lại với quy mô lớn, qua ba cửa vào từ Đông Nam tả hữu, xung quanh có hành lang dẫn đến tam bảo. Kiến trúc không gian mô phỏng một bảo tháp 3 tầng. Từ sân chùa phải đi qua 9 bậc thang gọi là “cửu trùng” mới vào được bên trong. Mái chùa cong 4 góc, trên nóc có “lưỡng long chầu nguyệt”.
Phía sau chùa là nhà thờ tổ, đối xứng hai bên là nhà khách và nhà trưng bày. Mặt trước của tiền sảnh là bộ cửa gỗ, được chạm trổ công phu, phía trên con tiện, phía dưới là những bức phù điêu tứ quý cách điệu.
Ảnh: Báo Tuổi trẻ và Pháp luật.
Chùa Hà Tiên Còn được gọi là “Chùa cầu mưa”. Trong quá khứ, có một đợt hạn hán trong khu vực. Những người sống dựa vào nông nghiệp lâm vào cảnh đói khát. Trụ trì chùa lúc bấy giờ là Tịnh Huấn đã lập đàn cầu mưa. Hơn nữa, nhà sư còn tình nguyện tự thiêu để cầu mưa vào ngày 30 tháng 5 âm lịch.
Giếng cổ. Ảnh: Báo Tuổi trẻ và Pháp luật.
Sau khi phát nguyện trước tam bảo và trời đất, ông ngồi kiết già đốt mình để cúng ông đồ và cầu nguyện cho nhân dân. Ngày 1 tháng 6, sau một ngày tự thiêu, trời mưa to và kéo dài 3 ngày liên tục. Và từ đó, hàng năm đến ngày giỗ tổ, trời thường mưa. Tưởng nhớ công ơn của vị chân tu, nhân dân đã xây dựng ngôi chùa ba tầng để lưu giữ tro cốt của ông.
Đường lên chùa. Ảnh: Báo Tuổi trẻ và Pháp luật.
Hiện nay, trong khu vườn mộ của chùa có 8 ngôi tháp. Hầu hết các bảo tháp vẫn còn nguyên vẹn với ba tầng chính. Tháp cao khoảng 3m, có 4 cạnh, được xây bằng gạch nung đỏ kết dính với chất liệu từ nhựa cây kết hợp với đất sét dẻo.
Cây sanh cổ thụ.
Mặc dù là 8 bảo tháp lưu giữ nhục thân của các vị cao tăng, tuy nhiên tháp Tịnh Huân đặc biệt hơn vì được bao phủ bởi cây sanh. Cây lâu năm vẫn xanh tốt, rễ mọc rất nhiều phủ kín gần hết 3 mặt của bảo tháp.
Vườn Mộ Tháp.
Trong chùa còn có giếng cổ (giếng ngọc) với dòng nước trong mát. Trước đây, vào mùa nắng hạn, các giếng khác cạn khô nhưng giếng cổ vẫn có nước nên người dân trong làng phải ra giếng cổ múc nước. Giếng chùa Hà Tiên “trong xanh, có mạch nước huyền ảo” nên người xưa vẫn so sánh: “Dù ai xấu như ma trơi/ Uống nước chùa Hà đẹp như tiên”.
Treo dây đỏ lên cây để cầu may mắn. Ảnh: MC Đức Long.
Hàng năm, vào những ngày lễ lớn, du khách thập phương lại đến chùa lễ Phật để xin nước giếng Ngọc mang về thắp hương uống dần, nhất là vào những ngày đầu xuân. Người ta tin rằng lấy nước từ giếng cổ để dùng trong dịp Tết sẽ gặp nhiều may mắn.
